Co ma największy wpływ na kurs euro-złoty i dolar-złoty i jak to może pomóc w zarządzaniu ryzykiem walutowym?
Wyjątkowo odbiegamy od samej polityki zarządzania ryzykiem walutowym, aby skupić się na ważnych czynnikach wpływających na kursy walut.
W przypadku płynnego kursu walutowego decydującą rolę odgrywają:
Kapitał spekulacyjny
Banki inwestycyjne, fundusze inwestycyjne lub bogaci klienci indywidualni (tzw. „private banking”) mogą wpływać rozmiarem swoich transakcji na ruchy kursów walut.
Stanowi to wyzwanie dla pozostałych (niespekulacyjnych) uczestników rynku walutowego np. eksporterów i importerów. Udział spekulantów wynosi 95% całkowitego obrotu rynku i może ich zmusić do stosowania rozwiązań zabezpieczających działalność gospodarczą przed zmianami kursowymi.
Polityka monetarna głównych banków centralnych na świecie
Zarówno amerykański System Rezerw Federalnych (w skrócie Fed), Europejski Bank Centralny, Bank Anglii, Bank Japonii oraz Ludowy Bank Chin) aktywnie działają na rynku walutowym, ponieważ dzięki temu narzędziu mogą poprawić konkurencyjność swojego eksportu oraz sytuacją makroekonomiczną u siebie lub na świecie. Najprostszym przykładem są trzy programy luzowania polityki pieniężnej w Stanach Zjednoczonych zapoczątkowane w 2008 roku po załamaniu rynku giełdowego w 2007 roku oraz upadku Lehman Brothers w 2008 roku).
Dopiero w 2013 roku Ben Bernanke (ówczesny szef amerykańskiej Rezerwy Federalnej, czyli odpowiednika polskiego Szefa Narodowego Banku Polskiego) rozpoczął hamowanie trzeciego programu luzowania polityki pieniężnej polegającego na comiesięcznym skupie z rynku papierów wartościowych zabezpieczonych kredytami hipotecznymi o nominale 85 mld USD.
Aktywność Banku Centralnego poprawia zaufanie „rynków finansowych” do waluty. Dzięki aktywności Fed dolar nadal pozostaje „bezpiecznym niebem” inwestorów.
Polityka fiskalna rządów
Polityka fiskalna ma wpływ na kurs walutowy. Stymulowanie gospodarki za pomocą obniżki podatków i opłat przyczynia się do spadku inflacji i w związku z tym spada presja i rośnie prawdopodobieństwo obniżki stóp procentowych.
Przez to lokalny pieniądz powinien osłabić się do zagranicznych walut, ponieważ jego oprocentowanie (papierów dłużnych w lokalnej walucie) będzie mniej atrakcyjne dla inwestora zagranicznego.
Podwyższenie podatków powoduje wzrost inflacji (rosną ceny). Wraz ze wzrostem cen rośnie presja na podwyżki kosztu pieniądza przez co rośnie apetyt inwestorów zagranicznych na zakup lokalnych papierów dłużnych. Większy popyt na lokalny pieniądz powoduje jego aprecjację względem zagranicznych walut.
Saldo bilansu handlu zagranicznego
Państwo, które posiada dodatnie saldo bilansu handlu zagranicznego oznacza takie, w którym eksport dóbr i usług przewyższa import. Oznacza to, iż “uczestnicy rynku walutowego” kupują lokalny pieniądz częściej niż go sprzedają.
W ten sposób dochodzi do aprecjacji pieniądza danego kraju. W odwrotnej sytuacji, kiedy import przekracza eksport (ujemny bilans handlu zagranicznego), podmioty gospodarcze częściej sprzedają lokalny pieniądz kupując zagraniczną walutę i w ten sposób następuje deprecjacja lokalnego pieniądza.
Saldo bilansu handlu zagranicznego jest czynnikiem makroekonomicznym i w długim terminie fundamentalnym. Biorąc jednak pod uwagę fakt, że większość uczestników rynku walutowego to międzynarodowe banki inwestycyjne, które spekulują, handlując walutami i interesuje je krótkoterminowy punkt widzenia, znaczenie opisywanego czynnika staje się coraz mniejsze.
Stopy procentowe i inflacja
Wzrost poziomu cen (inflacji) w kraju skłania bank centralny do podwyżki stóp procentowych. To z kolei uatrakcyjnia lokalne papiery dłużne, na które może wzrosnąć popyt ze strony zagranicznych inwestorów. Aby mogli je nabyć, muszą kupić lokalny pieniądz, przez co dochodzi do aprecjacji kursu. Poniżej wykres kursu euro-złoty, na którym widać umacnianie się polskiego pieniądza:
Wykres 2 Kurs euro-złoty. Źródło: Reuters System
Sytuacja makroekonomiczna danego państwa lub regionu
Sytuacja makroekonomiczna (w skład której wchodzą m.in. dynamika wzrostu PKB, produkcji, sprzedaży detalicznej, poziomu bezrobocia) ma znaczenie na rynku walutowym. Poprawa danych gospodarczych (np. wzrost produkcji przemysłowej) może przełożyć się na wzrost zatrudnienia i płac. Wymienione wskaźniki ekonomiczne są znane inwestorom i są przez nich wyczekiwane. To z kolei może zwiększyć dynamikę sprzedaży detalicznej, a to może pociągnąć za sobą wzrost cen. Inflacja oznacza oczekiwanie na podwyżkę stóp procentowych, co zostało już przeze mnie omówione punkt wcześniej.
Pod koniec pierwszego dziesięciolecia XXI wieku główne gospodarki rozpoczęły znaczące luzowanie polityki pieniężnej mające na celu ratunek gospodarki. Największym Programem był amerykański program luzowania polityki pieniężnej, którego w 2013 roku trwa trzecia runda.
Pierwszy Program zaczął się w dniu 25 listopada 2008 roku i trwał do 31 marca 2010 roku. Następne luzowanie zaczęło się 3 listopada 2010 roku i trwało do 30 czerwca 2011 roku.
Wykres 3 Wykres kursu euro-dolar. Źródło: Reuters System
Na powyższym wykresie widać zachowanie kursu euro-dolar. Na początku pierwszego dziesięciolecia XXI wieku kurs EUR/PLN rozpoczął trend wzrostowy – euro zyskał do dolara. Wynikało to z poprawy gospodarki (m.in. boom na rynku nieruchomości), więc inwestorzy w Stanach Zjednoczonych transferowali strumień pieniądza do innych państw i obszarów gospodarczych, m.in. do strefy euro. Następnie po utworzeniu ekstremum cenowego na poziomie 1,6 dolara za euro, kapitał szybko wracał do Stanów Zjednoczonych.
Po rozpoczęciu medialnych spekulacji o pierwszym programie luzowania polityki pieniężnej, rynek znowu rozpoczął ruch wzrostowy. Analogicznie kurs euro-dolar zachował się przy drugim programie. Należy pamiętać, że konkurencyjność amerykańskiego eksportu, a wraz z tym rozwój gospodarczy USA zależy m.in. od kursu euro-dolar – im poziom jest wyższy, tym eksport ze Stanów Zjednoczonych do strefy euro jest rentowniejszy. Poniżej przedstawiam wykres kursu euro-złoty za analogiczny okres:
Wykres 4 Kurs euro-złoty. Źródło: Reuters System
Do pewnego stopnia kurs przypomina lustrzane odbicie. Do 2008 roku „apetyt na ryzyko” zagranicznych inwestorów doprowadził do aprecjacji złotego względem euro. Upadek Lehman Brothers, a wraz z nim strach o sektor finansowy, w czasie dwóch kwartałów, wywindował kurs o 50 procent. W dalszej kolejności amerykański program luzowania polityki pieniężnej doprowadził do stabilizacji kursu.
Wszystkie wymienione czynniki mają wpływ na kursy walutowe, zarówno na spekulantów oraz pozostałych uczestników rynku walutowego. Warto dodać, że część transakcji na rynku walutowym dokonuje się jako obrót wzbudzony przez wcześniejsze transakcje handlowe. Biorąc jednak pod uwagę, że na rynku walutowym największy obrót kreują podmioty spekulacyjne, które dążą do wysokiej zmienności oraz szybkiej realizacji zysków trzeba analizować wszelkie dane. Ponieważ każdego dni ukazują się kolejne odczyty makroekonomiczne z różnych państw, które wpływają na decyzje spekulantów oraz innych uczestników rynku, najlepszym wyjściem dla eksportera lub importera jest zabezpieczenie się przed zmianą kursu walutowego za pomocą dostępnych narzędzi (walutowe transakcje terminowe, swapy, opcje walutowe), których pełna charakterystyka zostanie omówiona w kolejnych rozdziałach.
Polecamy dalej:
Masz pytania? Napisz do nas: trefix@trefix.co.
Trefix Team